تنوع آب وهوایی این منطقه موجب ایجاد گونه‌های متفاوتی از زندگی جانوری شده‌است.وجود گونه‌های متفاوتی از حیوانات وحشی و پرندگان مهاجر وجانوران آبزی گردشگران بسیاری را در مواقعی که شکار مجاز است به این منطقه جذب می‌کند. از ۲۵ سال پیش ناحیه بزرگی به نام انگوران از طرف سازمان محیط زیست منطقه حفاظت شده اعلام گردیده‌است.به دلیل شرایط کوهستانی این ناحیه و تأثیرات جریانات جوی مرطوب شمال غربی وغربی آب و هوای استان را می‌توان تبیین نمود. آب وهوای کوهستانی بازمستانی بسیار سرد و برفی و تابستانی دلپذیرو. فصول بهار وتابستان بهترین زمان برای گذراندن اوقات فراغت در این استان هستند. میزان بارندگی در بهار وزمستان نسبت به سایر فصول در این استان بیشتر است. پوشش گیاهی استان در مناطق مختلف متغیر بوده ولی در مجموع از جنگلها و چراگاههایی با چشم انداز زیبا تشکیل شده‌است.
ابهر از قدیم الایام به دو قسمت بزرگ به نام محله بالا و محله پایین تقسیم شده که در حال حاضر نیز این تقسیم بندی به قوت خود باقی است. البته محله پایین ابهر به مرکزیت مسجد جامع و قلعه تپه قدیمترین محله ابهر و محله بالا نسبت به آن جدید است. ساکنین دو محله بزرگ ابهر آداب و رسوم مشترکی دارند از نظر گویش و لهجه اختلاف بسیار اندگی درمیان ایشان مشاهده می‌شود. مسجد کبیر ابهر که امروزه بنام مسجد نورالنبی نامیده می‌شود در اوایل صفویه دارای گنبد و گلدسته بوده و یکی از سه مسجد بزرگ شهر محسوب می‌گردیده مسجد جامع ابهر که از سابقه بیشتری برخوردار است در محله پایین قرار گرفته بطوری که در تواریخ ذکر شده قدیمی‌ترین محل سکونت در ابهر محله پایین قرار گرفته بطوری که در تواریخ ذکر شده قدیمی‌ترین محل سکونت درابهر محله پایین و اطراف قلعه تپه بوده و شهر یکپارچه ابهر را تشکیل می‌داده و دارای بارو و حصار و دو دروازه بوده است. امروزه این محلات در ابهر مشهوراند:
محله مَلِک قصاب: که زمانی این محله دارای درب اختصاصی بوده و مانند قلعه‌ای حفاظت می‌شده از قدیمی‌ترین محلات ابهر محسوب می‌شد ساکنان مَلِک قصاب غالباً مردان متدین و ریش سفیدان زراعت پیشه بودند.
محله اکبر آبد: نوبنیاد است و بنیانگذارش حاج علی اکبر فخیمی است که برای اولین بار دراین محل که آنجا را قبلاً توپخانه مبارکه می‌نامیدند ساختمان احداث کرد و به نام اکبر آباد نامید.
محله دِهَکْ : محله ایست به قدمت تاریخ ابهر زیرا که این محله از اصطلاحات رایج قبل از زمان ساسانی زرتشتی است.
محله درویشان،
محله حاجی محمد خان که از ملاکین ابهر بوده،
محله خلج آباد که عموماً به محله بالا اطلاق می‌شده و مسجد نورالنبی دراین محله قرار دارد،
محله شیخ آبد نشیمنگاه شیوخ معتبر ابهر،
محله درب المذوق که در گویش رایج محلی دَرْ مَذَقانْ نامیده می‌شود،
محله آقا صدرا که درابهر مسجدی هم بنام او هست آقا صدرا مردی فاضل و معممّ واز ائمه جماعت بوده،
محله سید ساجدین که از افاضل سادات محترم ابهر بوده،
محله جانقورداش که محله مسکونی همان جهانگیر تاش بانی کاروانسرای جنب مسجد جامع ابهر بوده است.
محله قلعه تپه قدیمی‌ترین محل استقرار انسانی در ابهر بود،
محله نعلبندان،
محله زرکوبان، که امروزه تاکستانهائی به این نام در ابهر معروف است،
محله شناط یا چینات یکی از قدیمی‌ترین محلات ابهر بوده که در شمال شهرابهر واقع شده.
ابهر در قدیم اوهر نامیده می‌شده‌است. مردم محلی به آن اَبَر می‌گویند. نام ابهر از آب+هر تشکیل شده و در زبان تاتی به معنی آب آسیاب است. ریزابه‌های ابهررود از قدیم آسیاب‌های زیادی را به چرخش در آورده که امروزه نیز چنین است.در دوره ساسانیان هنگامی که خسرو اول انوشیروان ایران را به چهار قسمت تقسیم کرد ابهر در منطقه دوم یعنی استان جبال قرار داشت دراین دوره منطقه ابهررود تحت تسلط خاندان مهران یکی از هفت خاندان مهم حکومت گر ایران قرار داشت این خاندان علاوه بر ابهر به مناطق وسیعی که از ناحیه خوار تا آوج و دشتبی امتداد داشت مالکیت داشتند و معروفترین افرادی که از این خاندان شناخته شده‌اند شروین دشتبی، بهرام چوبینه، پیران گشسب، گریگوریوس و سیاوش رازی هستند.
تاپیش از خلافت هارون الرشید، ابهر منطقه نسبتاً وسیعی را شامل بود. وی قسمتی از قاقازان و نیز ناحیه ابهر رود را از ابهر جدا کرد و به قزوین ملحق ساخت. در اوایل سده ۸ قمری ولایت ابهر ۲۵ پاره دیه داشت و حقوق دیوانی آن به یک تومان و چهار هزار دینار می‌رسید.
از ابهر به عنوان بلوک معتبر از ولایت خمسه با باغات فراوان و آبهای جاری نام برده شده‌است. شاردن می‌نویسد ابهر در دوره شاه عباس دوم صفوی دارای ۲۵۰۰ خانه و باغچه بوده‌است. چنانچه سواره نیم ساعت وقت لازم داشته تا از آن عبور کند. ابهر در این زمان دارای اماکن عمومی و سه مسجد بزرگ بوده و در وسط شهر بقایای گلین قلعه مخروبه‌ای مشاهده می‌شود.
در سال ۱۱۰۰ هجری تاورنیه از ارامنه شهر ابهر خبر داده و ژوبر در زمان فتحعلیشاه قاجار باغهای ابهر و خانه‌های تمیز و راحت آنرا ستوده‌است. در سال ۱۲۴۷ هجری ابهر ۷۰۰ خانه و باغهای دانشین داشته و قبر شیخ قطب الدین از مشایخ سلسله شیخ صفی الدین اردبیلی در ابهر واقع شده بر طبق نوشته دوسرسی در سالهای ۱۲۵۰ هجری دوره محمد شاه قاجار ابهر دارای ۲۰۰ خانه و ۹۰۰ نفر جمعیت بوده و دو گنبد نیمه ویران از دو مسجد در آن دیده می‌شده‌است. در دوره ناصر الدین شاه قاجار ابهر تیول توپخانه بوده‌است چنانچه خرمدره در تیول فراشخانه بوده در همین دوره قلعه خرابه‌ای بنام دارا در ربع فرسخی شهر دیده می‌شده‌است و خانه‌های آن کمتر از ۱۱۰۰ نبوده. در سده ۱۰ قمری از مرقد پیر حسن بن اخی اوران نیز در ابهر یاد شده و سیدی علی کاتبی دریاسالار عثمانی در ۹۶۴ ه. ق. آنرا زیارت کرده‌است.
علاوه بر مناطق تحت مدیریت مذکور، منطقه شکار ممنوع خراسانلو و شکار ممنوع فیله خاص نیز توسط اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان زنجان تحت مدیریت قرار دارد.
در مناطـق مـذکور حیـات‌وحش و زیستگـاه‌هـای طبیعی حیات‌وحش مـورد بـررسی قرار گرفتـه و این مناطق بـه عنوان مناطق عمده‌ای کـه زندگی و حیات گونه‌هـای گیـاهی و جانـوری در آنها جریان وجود دارد، تـوسط مجـری و مسئـول حفاظت حیـات وحش در کشـور، یعنی سـازمان حفاظت محیط‌زیست تحت مدیریت قـرار دارد. مناطق مـذکور از نظر وسعت حـدود 2/14 درصـد از مسـاحت استـان زنجـان را به خود اختصاص داده‌اند. حـدود 2 درصـد از کـل مساحت ایـن مناطق نسبت بـه وسعت استـان زنجان به عنـوان مناطق امـن مطرح هستنـد کـه هـر گونـه دخـل و تصرف فعالیت‌های انسانی در آنها ممنوع شده است. مناطق مذکور عبارتند از:
ادامه مطلب ...
بر اساس آخرین تقسیمات کشوری مساحت استان معادل 22164 کیلومتر مربع می باشد.بر همین پایه ، استان دارای 7 شهرستان، 15 بخش، 16 شهر ، 46 دهستان و 969 آبادی دارای سکنه بوده است.
- براساس نتایج طرح آمارگیری از نیروی کار، در سال 1386 نرخ بیکاری استان 8/8 و نرخ مشارکت اقتصادی 5/45 درصد بوده است.
- در سال 1386 تعداد کارکنان رسمی و پیمانی دولت در استان بالغ بر 34248 نفر بوده که از این تعداد 2/44 درصد دارای مدرک تحصیلی لیسانس و بالاتر می باشند.
- بر اساس اطلاعات ارایه شده توسط سازمان جهاد کشاورزی ، سطح زیر کشت محصولات- سالانه و دائمی استان در سال زارعی 86- 1385 ، برابر 514846 هکتار می باشد.
- بر اساس نتایج طرح آمارگیری از معادن در حال بهره برداری، در سال 1385 ارزش افزوده و ارزش سرمایه گذاری معادن فعال استان به ترتیب معادل 988574 میلیون ریال و 26928 میلیون ریال بوده است.
- در سال 1386 تعداد پروانه های ساختمانی صادر شده برای احداث ساختمان در نقاط شهری 4805 پروانه با مساحت زیر بنای طبقات 1363919 متر مربع بوده است.
- مقدار صادرات در سال 1386 از مبداء گمرک استان برابر 2/27933 تن به ارزش 924946 میلیون ریال بوده است.
-در سال تحصیلی 87- 1386 تعداد 207051 نفر دانش آموز، تعداد 32173 نفر دانشجو دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی دولتی وخصوصی و 22428 نفر دانشجو دانشگاه آزاد اسلامی در مراکز آموزشی استان به تحصیل اشتغال داشته اند.
- متوسط هزینه های خالص سالانه یک خانوار شهری در سال 1386 برابر 71133 هزار ریال و یک خانوار روستایی برابر 41988 هزار ریال بوده است همچنین متوسط در آمد خالص سالانه یک خانوار شهری در همان سال 72481 هزار ریال و یک خانوار روستایی 47421 هزار ریال بوده است.
- بر اساس نتایج حساب های منطقه ای ارزش محصول ناخالص داخلی استان به قیمت بازار در سال 1385 برابر 22170599 میلیون ریال بوده است. در همین سال سهم استان از تولید ناخالص داخلی کشور 93/0 در صد بوده است.